The 10 Fetters สังโยชน์ 10
10 สุดยอดพันธนาการแห่งจักรวาล
เครื่องจองจำมนุษย์ที่น่ากลัวที่สุดในจักรวาลดังที่กล่าวมาข้างต้น คือ “สังโยชน์ 10” หมายถึง เครื่องร้อยรัด 10 ประการ ที่ผูกมัดจิตใจให้เกิดการเวียนตายเวียนเกิด หรือวัฏฏะ อันไม่รู้จบ ได้แก่
- ความเห็นผิดในกายในใจ – สักกายทิฐิ ความหลงผิดเห็นว่ากายและใจ (รูปนาม–ขันธ์ห้า) เป็นเรา ของเรา
- ความลังเลสงสัย – วิจิกิจฉา ความลังเลสงสัย ไม่แจ้งชัดในหนทางแห่งการปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์ที่แท้จริง
- ความติดดีติดปฏิบัติ – สีลัพพตปรามาส ความติดดี ความยึดมั่นในศีลวินัยที่ตนปฏิบัติ
- ความโกรธ ไม่พอใจ – ปฏิฆะ ความขุ่นเคืองใจ ความไม่พอใจ
- หลงติดในรสสัมผัส – กามราคะ ความหลงติดในรสผัสสะทางตา หู จมูก ลิ้น และกาย
- หลงติดในรูปละเอียด – รูปราคะ ความหลงติดในอารมณ์แห่งรูปอันละเอียด
- หลงติดในอารมณ์ละเอียด – อรูปราคะ ความหลงติดในอารมณ์แห่งอรูป หรือนามอันละเอียด
- ความยึดมั่นในตัวเราตัวเขา – มานะ ความหลงหมายมั่นในความมีความเป็นของสภาวะปรากฏการณ์ต่าง ๆ ของรูปนาม
- ความฟุ้งซ่าน – อุทธัจจะ ความหลงฟุ้งซ่านปรุงแต่ง เพราะมีความไม่รู้
- ความไม่รู้ – อวิชชา ความไม่รู้ตามสภาพความเป็นจริง