จะเห็นได้ว่า เมื่อนำองค์ประกอบสุขภาวะทางจิตวิญญาณของคนไทยวัยทำงาน (ผลงานวิจัยของ อ.รัตติกรณ์ จงวิศาล) มาเปรียบเทียบกับแนวคิดของ IDG’s จะพบว่า องค์ประกอบสุขภาวะทางจิตวิญญาณของคนไทยวันทำงานจะเน้นหนักไปทางด้านการบ่มเพาะคุณลักษณะภายในส่วนบุคคลเพื่อการหยั่งรู้ รวมถึงคุณลักษณะที่มีความสำคัญต่อการสร้างความสัมพันธ์เชื่อมโยงเป็นหลัก โดย
องค์ประกอบที่ 1, 3, 4, 5, และ 16 สามารถเทียบเคียงได้กับมิติ Thinking ของ IDG’s
องค์ประกอบที่ 6, 8, 9, 10, และ 11 สามารถเทียบเคียงได้กับมิติ Being ของ IDG’s
องค์ประกอบที่ 7, 12, 14, และ 15 สามารถเทียบเคียงได้กับมิติ Relating ของ IDG’s
และ องค์ประกอบที่ 13 สามารถเทียบเคียงได้กับมิติ Collaborating ของ IDG’s
ส่วนองค์ประกอบที่ 2 (การรับรู้และเข้าใจความจริงระดับสัจธรรม) นั้นไม่สามารถเทียบเคียงได้กับมิติหรือทักษะใดๆ ใน IDG’s กล่าวอีกนัยหนึ่ง แนวคิดของงานวิจัยของอาจารย์รัตติกรณ์นั้นมุ่งเน้นความสำคัญและนำเสนอเนื้อหาอย่างลึกซึ้งไปที่มิติของการบ่มเพาะ การเชื่อมโยงกับตนเอง ทักษะการรู้คิด และการใส่ใจต่อผู้อื่นและโลกเป็นหลัก ขณะที่ให้น้ำหนักน้อยกว่ากับเรื่องทักษะทางสังคม และการลงมือทำเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงโดยเฉพาะทักษะด้าน Courage, Creativity, และ Optimism ซึ่งอยู่ในมิติการสร้างการลงมือกระทำเพื่อให้เห็นผลของการเปลี่ยนแปลงนั้น ดูเหมือนจะยังไม่ถูกกล่าวถึง
ส่วนแนวคิด IDG’s นั้นมุ่งความสำคัญไปที่การบ่มเพาะทักษะจำเป็นสำหรับการขับเคลื่อนสังคมในภาพรวมไปสู่ความยั่งยืนอย่างมีมิติจิตวิญญาณ ทั้ง 23 ทักษะและ 5 มิติจึงตั้งต้นจากตัวเองและผู้อื่น ไปสู่การทำงานในภาพใหญ่เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงให้กับสังคมและสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม เมื่อเปรียบเทียบกับแนวคิดงานวิจัยของอาจารย์รัตติกรณ์ก็พบว่า IDG’s ไม่มีแนวคิดที่เกี่ยวกับ การเข้าถึงความจริงระดับสัจธรรม การบ่มเพาะคุณธรรมความดี การเสียสละ และการเกื้อกูลกันแบบกัลยาณมิตร อีกทั้งยังมีหลายทักษะถูกมองข้ามไป โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ทักษะที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาคุณภาพทางจิตวิญญาณในระดับบุคคล นั่นคือ ทักษะที่มีการเอ่ยถึงในแนวคิดงานวิจัยของอาจารย์รัตติกรณ์ แต่ไม่ถูกพูดถึงในแนวคิด IDG’s มีดังต่อไปนี้
จากความแตกต่างของแนวคิดทั้งสองที่ยกขึ้นมาเปรียบเทียบนี้ ทำให้เห็นได้ว่า ยังมีช่องว่างให้เราสามารถพัฒนาการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมและเติมเต็มศักยภาพเชิงจิตวิญญาณของผู้คนและสังคมได้อีกไม่น้อย โดยสามารถพัฒนาได้ทั้งแนวคิดให้มีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น และออกแบบพัฒนากระบวนการเรียนรู้ให้มาส่งเสริมทักษะด้านต่างๆ ให้รอบด้านมากยิ่งขึ้น อนึ่ง ภาพด้านล่างให้รายละเอียดคำอธิบายเพื่อการส่งเสริมสุขภาวะทางจิตวิญญาณ จากงานวิจัยของอาจารย์รัตติกรณ์ (สามารถใช้เป็นแนวทางในการออกแบบกิจกรรมได้)
บทความโดย ผศ.ดร.สมสิทธิ์ อัสดรนิธี